Віды Навагрудчыны

Віды Навагрудчыны надзвычайна прыгожыя. Рэльеф Навагрудскага раёна адрозніваецца вялікай разнастайнасцю. Горад Навагрудак і вялікая частка раёна знаходзяцца на Навагрудскім краёвым ледніковым узвышшы, якое з'яўляецца самай высокай часткай Гродзенскай вобласці. Паўночна-ўсходнюю, паўночную і паўночна-заходнюю частку раёна займае Любчанская (Нёманская) водна-ледавіковая нізіна.

 Паверхня раёна буйна-ўзгорыстая і платавобразная.

Пераважае вышыня, роўная 150-250 м. над узроўнем Балтыйскага мора.

Самай высокай кропкай з'яўляецца Замкавая гара ў г. Навагрудку (323 м.), а самай нізкай - урэз Нёман (118 м.).

Замкавая гара

Лясамі занята 38% тэрыторыі раёна. Агульная плошча лясных угоддзяў складае 69,4 тыс. га, а 67,1 тыс. га лесу знаходзіцца ў дзяржаўным лясным фондзе. Сярод дзікіх жывёл, якія жывуць у лясных угоддзях - лось, кабан, алень, казуля.

Самымі буйнымі ляснымі масівамі на захадзе раёна з'яўляюцца Нёманскія лясы, а на ўсходзе - лясныя масівы, якія з'яўляюцца часткай Налібоцкай пушчы і Графскай пушчы. Маюцца сасновыя бары, радзей - ельнікі. З ліставых парод дрэў часцей за ўсё сустракаюцца граб, бук, клён, бяроза.

Балотамі занята 5,2 га тэрыторыі раёна.

Па тэрыторыі раёна працякае 47 рэк і 20 ручаёў, агульная працягласць якіх складае 527 км.

У верхнім цячэнні на працягу 77 км нясе свае воды па тэрыторыі раёна авеяная ў паэтычнай і музычнай творчасці рака Нёман і яе левыя прытокі Валоўка, Крамушоўка, Пліса, Неўдах, Ятранка.

Самым вялікім возерам раёна з'яўляецца возера Свіцязь. Плошча яго воднай паверхні складае 2,24 кв. км, аб'ём вады - 7,8 млн. кубічных метраў, плошча вадазбору - 14 кв. км. Найбольшая глыбіня Свіцязі складае 15 м. Даўжыня возера - 1,7 км, а шырыня - 1,6 км.

                        Возера Свіцязь

Прысадачнага тыпу катлавіна возера мае круглую форму, слаба выцягнутую з поўначы на ​​поўдзень. Схілы катлавіны спадзістыя, зарослыя лісцвеным, месцамі іглічным лесам. У паўднёвай і паўднёва-заходняй частках схілы забалочаныя, тарфяністыя. Прыбярэжная частка возера выслана пяском і глыбакаводных глеем. Вада ў возеры слабамінералізаваная (менш за 35 мг / л).

   У возеры сустракаюцца такія рэліктавыя расліны, як гідрыла кольчыкавая, наяда гнуткая, а таксама водарасць тэтрадзініум яванскі, які сустракаецца толькі ў возеры Ява і некаторых вадаёмах Польшчы.

        У возеры знойдзены малюск планоргіс стэльматыкус, рэліктавыя віды заапланктону, характэрныя для азёр Скандынавіі.

        У раёне таксама маюцца возера Вадаспад, Літоўка, Чарэшля і інш. У возеры Бенін маюцца радовішчы сапрапеляў.

Возера Літоўка

На тэрыторыі раёна размешчаны ландшафтныя заказнікі рэспубліканскага значэння Навагрудскі, Свіцязянскі, Налібоцкі (часткова). Маюцца заказнікі мясцовага значэння: Уселюбскі, Ізвенскі, Графская пушча (часткова).

   Помнікамі прыроды рэспубліканскага значэння з'яўляюцца: Уселюбскі парк, дуб-трайнік на тэрыторыі Свіцязянскі лясніцтва, а таксама Пуцявіцкая гара (в. Пуцявічы), Запольскія кангламяраты (в.Заполле), Вялікі камень Пліскі (Усялюбское лясніцтва), Вялікі камень Літоўскі са знакамі (в. Літоўка), Святы камень Сянежыцкі (в. Сянежыцы), Запольскі валун (в.Заполле).

   Помнікамі прыроды мясцовага значэння з'яўляюцца гара Капліца, Руткоўскі пагорак, два валуны Лукінскія, Вялікі камень Гірдоўскі.

Віды Навагрудчыны